Adwokat Łódź - Rozwód, Alimenty

Wyrok rozwodowy to nie tylko rozstrzygnięcie w zakresie rozwiązania związku małżeńskiego. Wyrok rozwodowy zawiera też inne ważne rozstrzygnięcia w szczególności jeżeli rozwodzący się małżonkowie mają wspólne małoletnie dzieci. Orzeczenia zawarte w wyroku rozstrzygają o prawach i obowiązkach rozwiedzionych małżonków.

Obligatoryjne elementy wyroku rozwodowego

W wyroku orzekającym rozwód są elementy tj. rozstrzygnięcia, które muszą być w nim zawarte. Oznacza to, że sąd w wyroku rozwodowym musi orzec przynajmniej o tych niezbędnych kwestiach. Oczywiście o tym co znajdzie się w wyroku rozwodowym decyduje przede wszystkim stan faktyczny danej indywidualnej sprawy.

Orzeczenie o rozwiązaniu małżeństwa w wyroku rozwodowym

Oczywistym jest, że podstawowym elementem wyroku rozwodowego jest orzeczenie o rozwiązaniu małżeństwa. Pozostałe elementy są przecież uzależnione od tego czy w ogóle sąd orzeka rozwiązać związek małżeński stron. Pamiętać należy, że aby sąd orzekł rozwód musi nastąpić trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego pomiędzy żądającymi rozwodu małżonkami. Ponadto rozwód jest niedopuszczalny gdyby wskutek rozwodu miało ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci stron albo gdyby orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Rozwód jest również niedopuszczalny kiedy żąda go małżonek wyłącznie winny za rozkład pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo wtedy kiedy odmowa zgody jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Orzeczenie o winie za rozkład pożycia małżeńskiego

Przepis art. 57 § 1 k.r.o. stanowi, że orzekając rozwód sąd orzeka czy i który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia. Orzeczenie w przedmiocie winy rozkładu pożycia małżeńskiego zamieszcza się w sentencji wyroku rozwodowego. Orzekając o winie sąd w wyroku rozwodowym stwierdza, że rozwód nastąpił z winy jednego, z winy obojga lub też bez winy któregokolwiek z małżonków. Oczywiście od tej zasady jest wyjątek i sąd nie orzeka o winie, jeżeli małżonkowie zgodnie żądają zaniechania orzekania o winie.

Rozstrzygnięcie o władzy rodzicielskiej

Jeżeli małżonkowie mają wspólne małoletnie dzieci w wyroku rozwodowym sąd orzeka obligatoryjnie o władzy rodzicielskiej. Przepis art. 58 § 1 k.r.o. stanowi, że wyroku rozwodowym sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej. W zakresie rozstrzygnięcia o władzy rodzicielskiej sąd może:

powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom;
powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, z jednoczesnym ograniczeniem władzy rodzicielskiej drugiego z rodziców do określonych praw i obowiązków względem dziecka;
pozbawić władzy rodzicielskiej jednego z rodziców;
pozbawić władzy rodzicielskiej obojga rodziców;
zawiesić władzę rodzicielską jednemu z rodziców;
zawiesić władzę rodzicielską obojga rodziców.

Ustalenie kontaktów z dzieckiem

W wyroku rozwodowym znajdziemy zazwyczaj także rozstrzygnięcie o kontaktach z dzieckiem tego z rodziców z którym dziecko stale nie przebywa. Kontakty z dzieckiem nie są atrybutem władzy rodzicielskiej i prawo do kontaktów mają nawet rodzice, którzy zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej. Sąd może także postanowić w wyroku o ograniczeniu kontaktów z dzieckiem, a nawet zakazać kontaktów z dzieckiem jeżeli wymaga tego dobro dziecka. Sąd może ponadto zezwolić na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców albo opiekuna, kuratora sądowego albo innej osoby wskazanej przez sąd. Rozstrzygnięcie o kontaktach może też polegać na ograniczeniu kontaktów do określonych sposobów porozumiewania się na odległość albo zakazać porozumiewania się na odległość. Na zgodny wniosek stron, sąd nie orzeka o kontaktach. Z taką sytuacją mamy do czynienia wtedy kiedy rodzice porozumiewają się w zakresie kontaktów i nie ma między nimi sporu w tym zakresie i wtedy takie orzeczenie nie jest konieczne.

Rozstrzygnięcie o wysokości alimentów

Wyrok rozwodowy orzekający rozwód musi zawierać także rozstrzygnięcie w zakresie alimentów. Jest to kolejny obligatoryjny obowiązek sądu orzekającego w sprawie o rozwód. Zgodnie z art. 58 § 1 k.r.o. w wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka reguluje przepis art. 133 k.r.o. Dotyczy on dzieci małoletnich i pełnoletnich. Jednakże w wyroku orzekającym rozwód sąd orzeka wyłącznie o alimentach na rzecz wspólnych dzieci małoletnich rozwodzących się małżonków. Obowiązek rozstrzygnięcia o alimentach przez sąd ma charakter bezwzględny. Oznacza to, że nawet jeżeli żadna ze stron nie wnosiła o zasądzenie alimentów lub też oświadczyła, że nie chce zasądzenia alimentów, sąd i tak ma obowiązek z urzędu orzec o alimentach.

Ustalenie sposobu korzystania ze wspólnego mieszkania małżonków

Orzekanie o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania jest ostatnią obligatoryjną częścią wyroku rozwodowego. Zgodnie z art. 58 § 2 k.r.o., jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkania przez rozwiedzionych małżonków po rozwodzie. Dotyczy to każdego wspólnego mieszkania niezależnie od przysługującego tytułu prawnego, czyli może to być mieszkanie obojga małżonków lub jednego z małżonków. W praktyce często zdarza się, że sąd nie zamieszcza rozstrzygnięcia o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania jeżeli małżonkowie dokonali faktycznego podziału lokalu mieszkalnego i żaden z nich nie wnioskuje o zamieszczenie w wyroku rozwodowym orzeczenia w tym przedmiocie.

Fakultatywne elementy wyroku o rozwód

Orzeczenie o eksmisji jednego z małżonków

W fakultatywnej treści wyroku rozwodowego sąd może zamieścić rozstrzygnięcie o eksmisji jednego z małżonków ze wspólnie zajmowanego lokalu mieszkalnego. Zgodnie z przepisem art. 58 § 2 zd. 2 k.r.o., w wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka. Z przepisu tego wynika, że sąd orzeka eksmisję tylko na wniosek drugiego współmałżonka, a nie z urzędu. Rażąco naganne postępowanie ma miejsce wtedy kiedy drugi z małżonków stale nadużywa alkoholu, wywołuje awantury, dopuszcza się przemocy psychicznej i fizycznej, stanowi zagrożenie dla życia i zdrowia pozostałych członków rodziny, a zwłaszcza małoletnich dzieci. Powyżej wskazany przepis odnosi się do wszystkich postaci korzystania z lokalu mieszkalnego i nie ma znaczenia któremu z małżonków przysługuje tytuł prawny do lokalu.

Alimenty dla małżonka

Orzeczenie o alimentach na małżonka to kolejny fakultatywny element wyroku rozwodowego. Oczywiście to czy sąd rozstrzyga o alimentach na małżonka zależy w pierwszej kolejności od tego, czy któryś z małżonków wnioskował o zasądzenie takich alimentów. Możemy wyróżnić dwa rodzaje alimentów na małżonka:

Alimenty dla małżonka nieuznanego za wyłącznie winnego rozkładu pożycia (art. 60 § 1 k.r.o.)

Małżonek, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwością majątkowym i zarobkowym zobowiązanego. Ten rodzaj obowiązku alimentacyjnego wygasa zawsze w razie zawarcie przez małżonka uprawniony do alimentów nowego małżeństwa, a także z upływem 5 lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego małżonka przedłuży ten termin.

Alimenty od małżonka uznanego za wyłącznie winnego rozkładu pożycia (art. 60 § 2 k.r.o.).

Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego , chociażby ten nie znajdował się w niedostatku. Ten rodzaj obowiązku alimentacyjnego wygasa w razie zawarcie przez małżonka uprawniony do alimentów nowego małżeństwa. Nie jest ograniczony w czasie terminem.

Podział majątku

Na podstawie art. 58 § 3 k.r.o., na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku rozwodowym dokonać podziału majątku, jeżeli przeprowadzenie podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Warunkiem aby sąd w sprawie o rozwód dokonał podziału majątku jest:

złożenie przez jednego z małżonków wniosku o podział majątku wspólnego,
przeprowadzenie podziału majątku nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.

W praktyce Sąd orzekający rozwód dokona podziału majątku w wyroku rozwodowym jeżeli między stronami nie ma żadnego sporu co do podziału majątku i tak naprawdę strony zawnioskują o wpisanie tego sposobu podziału majątku do wyroku rozwodowego. Jeżeli tylko pojawią się jakieś niezgodności pomiędzy stronami w tym zakresie to sąd rozwodowy nie będzie zajmował się podziałem majątku. W takiej sytuacji dopiero po uprawomocnieniu wyroku rozwodowego będziemy mogli dokonać podziału majątku w odrębnym postępowaniu w sądzie rejonowym albo na przykład zgodnie u notariusza.

Co zawiera wyrok rozwodowy - czyli o czym orzeka sąd w wyroku o rozwód?